In 2025 is het 80 jaar geleden dat de Tweede Wereldoorlog in Nederland ten einde kwam. Sinds 1945 is een unieke traditie van herdenken en vieren ontstaan. Ik mocht daarover een bijdrage schrijven voor de essaybundel ’80 keer 2 minuten’ die het Nationaal Comité 4 en 5 mei en Uitgeverij Boom samenstelden.

Ik dook in de geschiedenis van gedichten die voorgedragen zijn op de Dam in Amsterdam op 4 mei. Meer dan 20 jaar lang deden scholieren dat. Zij bevestigden in hun gedichten vooral de perspectieven die altijd al op de voorgrond traden op 4 mei. Sinds 2021 zijn het echter spoken word-teksten die miljoenen mensen tijdens de herdenking horen en zien. Amara van der Elst was daarin koploper. De keuze voor spoken word heeft een groot verschil gemaakt wat betreft de perspectieven en stemmen die naar voren komen in de 4-mei-gedichten.

In de essaybundel ’80 keer 2 minuten’ lichten wetenschappers, creatieve denkers en literaire auteurs belangrijke momenten uit de herdenkingsgeschiedenis uit, die ons denken over herinnering en het stilstaan bij onze vrijheid blijvend hebben veranderd. Het boek stond onder redactie van Eefje van den Akker, Sophie van den Bergh, Matthijs Kuipers en Pepijn de Koning.

Op donderdag 17 april 2025 presenteerden we het boek in boekhandel Broese in Utrecht. Ik werd toen live geïnterviewd over mijn hoofdstuk.

Op 3 april 2025 hield Hanneke van Eijken haar oratie. Ze werd aan de Universiteit Utrecht benoemd tot hoogleraar ‘Rechtsstaat en democratie’. Voor de officiële portretfoto wilde ze niet alleen op de foto, maar met collega’s met wie ze graag samenwerkt. Die keuze past helemaal bij haar als wetenschapper en bij de titel van haar oratie: ‘We zijn een menigte. Duurzaam en samengesteld burgerschap in het huis van de gelaagde democratische rechtsstaat’.

Dit jaar gaven Hanneke en ik voor de derde keer samen de cursus ‘Narratieven in het recht’, waarin we verhaalanalyse en poëzieanalyse combineren met rechtsgeleerdheid.

Van links naar rechts: ikzelf, Caia Vlieks, Marjolein Cremer, Matti Warnez, Pauline Phoa, Jelmer Maarssen, Turkan Ertuna Lagrand, Jitske Mink en Viola Bex-Reimert. En vooraan natuurlijk Hanneke.

“Steen, boombast, perkament, arm of laptop? Stilus, veer, krijt of toetsenbord? In de Boothzaal van de Universiteitsbibliotheek ondervonden studenten hoe het materiaal dat ze gebruiken de ervaring van schrijven en lezen beïnvloedt. Ook de betekenis van de tekst kan erdoor veranderen. DUB schoof aan bij een Course Hub, een interdisciplinair project van de faculteit Geesteswetenschappen.”

Lees hier verder over de Course Hub die ik samen met collega’s Renske Hoff en Nike Stam opzette rond de cursussen ‘De dragers van literatuur’, ‘Medieval Celtic Palaeography’ en ‘Paleografie vroegmoderne tijd’: https://dub.uu.nl/nl/achtergrond/krijten-op-je-arm-wat-leer-je-daar-nu-van

Dinsdag 11 maart 2025 gaf ik een lezing over Candlelightpoëzie op de radio tijdens het congres ‘”I love you…to fragments” Love and desire expressed in graffiti, street poetry and short poetic fragments outside of the book’ aan Oxford University. Ik verzorgde de lezing op uitnodiging van Rachele Gusella, die net als ik onderzoek doet naar straatpoëzie.

Eind 2024 verscheen mijn artikel ‘Heffingsvers in Nederpop. Een Middelnederlands fenomeen in 20e- en 21e -eeuwse Nederlandstalige popmuziek’ in Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde (140.3/4, december 2024, p. 201-227). Link https://doi.org/10.5117/TNTL2024.3/4.003.STAR

De Engelstalige samenvatting van dit Nederlandstalige artikel gaat als volgt:

It is generally assumed that accentual verse (heffingsvers), a medieval technique in which each line has a fixed number of stressed syllables and a varying number of weak or unstressed syllables, stopped existing in the Dutch language around the year 1700. This article shows that this is not true: accentual verse exists in modern Dutch-language pop songs (Nederpop). Auditory scanning of the forty most successful Dutch-language songs in the history of the Top 40 (1965-2023) shows that 43% of that corpus contains accentual verse. Chronologically throughout the years, the number of songs containing accentual verse increases, while classical meter decreases. In addition, full-rhyming end rhyme decreases, while assonant half-rhyme as end rhyme increases. Just as in the Middle Ages, verses with four stresses occur most frequently in this corpus. Researching accentual verse can teach us about literary-historical lines and the performativity of historical literary texts.

Sterre Leufkens interviewde me over dit onderzoek voor NEMO Kennislink. Link: https://www.nemokennislink.nl/publicaties/middeleeuws-ritme-terug-van-weggeweest/

In deze frustrerende en donkere dagen voor de academische wereld 🟥 haal ik hoop en blijdschap uit de kleine lichtpuntjes, zoals het feit dat mijn twee promovendi elkaar deze week voor het eerst ontmoetten.

Semmy Claassen (rechts op onderstaande foto) doet onderzoek naar jongeren, leescultuur en sociale media. Hoe kunnen we tot een dieper begrip komen van de manieren waarop jonge mensen online communiceren over het lezen van boeken? En hoe kunnen we de positieve mechanismen van onder andere BookTok, BookTube en BookStagram inzetten in de klas, zonder leerlingen per se sociale media te laten gebruiken in het onderwijs? Ik ben Semmy’s copromotor en dagelijkse begeleider en ik begeleid haar PhD aan de Universiteit Utrecht samen met Els Stronks en Niels Kerssens.

Jet Oosterheert (links op onderstaande foto) doet onderzoek naar hoe we poëzieonderwijs in de bovenbouw van het primair onderwijs en de onderbouw van het voortgezet onderwijs kunnen inzetten voor meer dan alleen kennisoverdracht over poëzie. Hoe kunnen literaire gesprekken en creatief schrijven een kwalificerende, socialiserende en persoonsvormende functie hebben voor 10- tot 14-jarigen? Ik ben Jets copromotor en ik begeleid haar PhD samen met Margreet Luinge (Hanze) en Matthijs Warrens (Rijksuniversiteit Groningen).

Semmy en Jet ontmoetten elkaar op een minisymposium in Utrecht dat Semmy organiseerde binnen haar onderzoeksproject. Ze bracht onderzoekers, docenten, scholieren, studenten en bookinfluencers samen op een hele inhoudelijke, open, kritische en inspirerende manier.

Wat ben ik blij dat ik met deze twee scherpe geesten mag samenwerken!

Gerben Beutick, student Nederlands, en ik werden door Bert Nijenhuis geïnterviewd voor het Algemeen Dagblad, over de straatpoëzietochten die ik samen met studenten organiseer in Utrecht. Op 15 juni 2024 publiceerde het AD een artikel erover.

De afgelopen zomer 2024 verschenen er uitgebreide interviews met mij over mijn onderzoek naar poëzie buiten het boek in HP/De Tijd (door Marieke Sjerps), FD Persoonlijk, het tijdschrift van het Financieel Dagblad (door Hanny Roskamp) en Frame, het literatuurwetenschappelijk tijdschrift van de Universiteit Utrecht (door Luka Hattuma, Isolde Kors en Nienke Veenstra).

Daarnaast sta ik (volgens mij voor het eerst) als een blurb achterop een boek, namelijk achterop Iedereen stadsdichter, de indrukwekkende studie en handleiding die Steven Van de Putte schreef over stadsdichters in Nederland en Vlaanderen.

Bovendien noemde Adriaan van Dis mijn proefschrift in zijn podcast ‘Van Dis ongefilterd’, in een aflevering met interessante gesprekken over onder andere taal en klasse.

We staan in de krant! De geweldige Robin Goudsmit kwam meeflarfen in Bibliotheek Utrecht en schreef er vervolgens over in Trouw op 27 juni 2024. Ik leg in het interview over voetbalflarf uit dat taal macht is, en dus dat kennis over de werking van taal ook kennis over de werking van macht is. Dat is kennis die we politiek gezien heel goed kunnen gebruiken de komende tijd.

Met veel dank aan Robin Goudsmit, Trouw, Jelle Pieters, Bibliotheek Utrecht en Trea Scholten van Tools voor taal.

Als hoofd van de BA-opleiding Nederlandse taal en cultuur aan de Universiteit Utrecht houd ik ervan om onze studenten in hun eigen woorden te laten vertellen waarom ze kozen voor Nederlands en wat ze van de opleiding vinden. Samen met collega’s Wessel van Wijngaarden en Hans Schuurman maakte ik een video waarin zes studenten Nederlands elkaar brandende vragen stellen over hun studie. Het resultaat vind je hier: