Tagarchief: poëzie buiten het boek

Artikel in Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde

Samen met Sander Bax, Jeroen Dera en Anne Oerlemans publiceerde ik het artikel “Het literaire veld als schema. Actuele kanttekeningen bij een dominant model in de neerlandistiek” in Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde (138.2, 2022, p. 164-180).

Lees het artikel hier online (open access).

Collega Gaston Franssen schreef een uitgebreide, kritische, genuanceerde en opbouwende reactie op ons artikel in hetzelfde tijdschrift (lees dat artikel hier, ook open access).

De inleiding van ons artikel gaat als volgt:

In 2021 was het vijftien jaar geleden dat  (2006) verscheen, het boek waarin de Groningse modern letterkundige Gillis J. Dorleijn en de Tilburgse cultuursocioloog Kees van Rees een weerslag gaven van het door nwo gefinancierde onderzoek dat sinds de jaren negentig had plaatsgevonden binnen het aandachtsgebied ‘Literatuuropvattingen in het perspectief van het literaire veld’. Het project en allerlei uitvloeisels daarvan hebben een grote invloed gehad op de letterkundige neerlandistiek. Toen hoogleraren moderne Nederlandse letterkunde Jos Joosten en Thomas Vaessens in 2004 de balans van het vak opmaakten, stelden ze vast dat de Franse socioloog Pierre Bourdieu, wiens veldtheorie een sterke invloed heeft gehad op de ‘institutionele literatuursociologie’ die in  centraal staat, veruit de vaakst geciteerde theoreticus was binnen de letterkundige neerlandistiek (Joosten & Vaessens 2004).

In de jaren sinds het verschijnen van het boek is er veel veranderd in de literatuur, zowel in de literaire infrastructuur als in de neerlandistiek. Dat roept de vraag op in hoeverre de inzichten uit  (nog) adequaat zijn om de ontwikkelingen rond de literaire infrastructuur te kunnen analyseren, duiden en begrijpen. In deze beschouwing bekijken wij wat de consequenties van die ontwikkelingen zijn voor de manier waarop het door Dorleijn en Van Rees gepresenteerde schema van het literaire veld aan het eind van de twintigste eeuw (zie Figuur 1) de literaire infrastructuur weergeeft. Nadat we dit schema uitvoeriger hebben geïntroduceerd, staan we in eerste instantie stil bij de vraag welke fenomenen erin ontbreken, zowel vanuit contemporain als historisch perspectief. Vervolgens signaleren we – vanuit onze eigen standplaatsgebondenheid – dat het schema, zoals dat in  wordt voorgesteld en uitgewerkt, een minder objectieve weergave van de literaire infrastructuur is dan Dorleijn en Van Rees het doen voorkomen. Zo is het schema niet verfijnd genoeg om de complexiteit van de literaire infrastructuur te analyseren en daarmee homogeniserend van aard. Ook lijkt het schema vanuit een top-downperspectief op de literaire infrastructuur tot stand gekomen.

We vinden het van belang deze discussie te openen en onze kanttekeningen te publiceren, omdat er in het vakgebied een overkoepelende tekst ontbreekt waarin het schema van Dorleijn en Van Rees vanuit een actueel perspectief tegen het licht wordt gehouden.In die zin hopen we dat deze bijdrage van pas komt in het onderwijs aan studenten Nederlandse literatuur op bachelor- en masterniveau en leraren Nederlands in opleiding.

Lees het volledige artikel hier.

Toekenning Praemium Erasmianum Dissertatieprijs 2022

Hoera, hoera! Mijn proefschrift Poëzie buiten het boek. De circulatie en het gebruik van poëzie (2021) heeft de Praemium Erasmianum Dissertaties 2022 toegekend gekregen!

Dit jaar zijn door de selectiecommissie uit de negenendertig nominaties vijf winnende proefschriften geselecteerd. Sinds 1988 kent de Stichting Praemium Erasmianum jaarlijks Dissertatieprijzen toe voor bijzondere dissertaties op het gebied van de Geesteswetenschappen, de Sociale wetenschappen en de Rechtsgeleerdheid. De Dissertatieprijs bestaat uit een bedrag van € 3.000 en een oorkonde. Maximaal vijf prijzen worden toegekend aan jonge onderzoekers in de geesteswetenschappen en de sociale wetenschappen die een proefschrift van bijzonder hoge kwaliteit hebben verdedigd aan een Nederlandse universiteit. Aan de betreffende faculteiten wordt gevraagd kandidaten te nomineren.

De feestelijke uitreiking vindt op 7 juni 2022 plaats in de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen in Amsterdam.

Klik hier voor meer informatie.

Mijn felicitaties gaan uit naar de andere vier winnaars:

SEO-specialist Arjan Jonker toetste mijn onderzoeksresultaten aan de hand van een Googlezoekwoordenanalyse

Dit is toch weer zó te gek! Arjan Jonker, een SEO-specialist, beluisterde de podcastaflevering van ‘Camping de Vrijheid’ van Ingmar Heytze en John Jansen van Galen waarin ik te gast was, downloadde mijn proefschrift, raakte geïnspireerd en besloot enkele van mijn onderzoeksresultaten te toetsen aan de hand van Googlezoekwoordenanalyses.

Het resultaat bestaat uit een blogpost met fascinerende grafieken, opvallende conclusies en tussenkopjes zoals “Hoe ik weet dat de Raad van Cultuur en Kila van der Starre gelijk hebben”. Hahaha! Zijn artikel toverde een lach op mijn gezicht!

Wil je weten hoeveel mensen per jaar online zoeken naar gedichten, welke onderwerpen mensen daarbij willen vinden, of mensen vaker Googlen naar gedichten voor een uitvaart, geboorte of huwelijk, hoe het zit met gender en zoekopdrachten rond gedichten, of mensen vaker zoeken naar gedichten over vriendschap of over liefde, op welke momenten in het jaar welke poëziethema’s populair zijn en waarom ik denk dat literair voetbaltijdschrift Hard gras deze resultaten ook interessant zal vinden? Klik dan hier.

First prize ‘Best PhD Thesis’ and ‘Best Valorization’ OSL Awards

I am absolutely thrilled! 🙃 Over Christmas I heard I won two out of five categories in the OSL Awards, the awards our international (for the global Dutch speaking area) research school for Literary Studies hands out every year (Onderzoekschool Literatuurwetenschap). I am over the moon!

I won first prize in the category ‘Best PhD Thesis’ and ‘Best Valorization’ (how to make your research results useful).

You can find the jury’s lovely words below (in English).

This year’s jury consisted of OSL Board members Marguérite Corporaal, Ann Rigney, Frans Willem Korsten, Margriet van der Waal, Ted Laros and Miriam Meissner.

Lees verder

Interview in VPRO Gids en voor NWO

Deze week verschenen er twee interviews met mij over mijn onderzoek naar poëzie buiten het boek.

Hugo Hoes interviewde mij voor de VPRO Gids (klik hier voor de online versie) en Mariette Huisjes deed hetzelfde voor NWO (klik hier voor de online versie). Het interview voor NWO werd ook vertaald naar het Engels (klik hier).

Interview door Marc Vermeulen online

Marc Vermeulen van de Bond van Gentse Germanisten interviewde mij online over mijn proefschrift. De opname daarvan staat nu online.

Rond 6:30 gebeurt er trouwens iets wat alleen maar kan als je online geïnterviewd wordt in je werkkamer, waar je van alles op je bureau hebt staan, haha! 🙂

Opname verdediging staat nu op YouTube

Vandaag is het precies een maand geleden dat ik mijn proefschrift Poëzie buiten het boek. De circulatie en het gebruik van poëzie verdedigde. Een mooi moment om de opname van mijn verdediging online te plaatsen, dacht ik zo!

Hieronder kun je de verdediging terugkijken op YouTube. Dit zijn de onderdelen die in de video voorbijkomen:​

  • 00:00​-00:20: wachtscherm en aankomst deelnemers
  • 00:20​-00:45: promovendus Kila van der Starre beantwoordt de vragen van de opponenten in de commissie, te weten prof.dr. Hugo Brems, prof.dr. Yra van Dijk, prof.dr. Helleke van den Braber, dr. Frank Hakemulder en prof.dr. Kiene Brillenburg Wurth (pedel: Judith Jens; voorzitter/rector: prof.dr. Ted Sanders)
  • 00:45​-00:55: wachtscherm terwijl de commissie overlegt
  • 00:55​-01:03: toekenning doctoraat aan dr. Kila van der Starre en laudatio door promotor prof.dr. Geert Buelens
  • 01:03​-01:15: felicitaties door de copromotoren dr. Laurens Ham en dr. Yves T’sjoen, door de commissieleden, door de leden van de corona (prof.dr. Els Stronks en prof.dr. Frank Kessler), door de pedel en door de paranimfen (dr. Marieke Hopman en Wendela de Raat)

Wegens Covid vond de verdediging geheel online plaats.

Het proefschrift is hier online beschikbaar als gratis e-boek.

De verdediging van mijn proefschrift op 12 februari 2021

Op vrijdag 12 februari 2021 verdedigde ik aan de Universiteit Utrecht (Moderne Nederlandse Letterkunde) mijn proefschrift Poëzie buiten het boek. De circulatie en het gebruik van poëzie. 

  • Hier vind je meer informatie over mijn verdediging en het proefschrift op de site van de Universiteit Utrecht.
  • Hier vind je een opname van de verdediging op YouTube.
  • Hier vind je het proefschrift als gratis online e-boek (PDF).

Mijn proefschrift kreeg de volgende prijzen toegekend:

Hieronder vind je:

  • het omslag van mijn proefschrift
  • de inhoudsopgave van mijn proefschrift
  • een video (4 minuten) van de UU waarin ik vertel waar mijn onderzoek over gaat
  • de opname van mijn verdediging op 12 februari 2021
  • een ludieke beslisboom die ik maakte rond mijn proefschrift
  • een lijst met media-aandacht voor mijn onderzoek

Het omslag van het proefschrift van Kila van der Starre. Beschrijving: De laatste regels van het gedicht ‘Rotterdam aan de Meter’ van Rieneke Grobben (1944-2018), in april 2018 als eerbetoon aan haar geplaatst op een muur in de Bas Jungeriusstraat in Rotterdam, op initiatief van Derek Otte (destijds stadsdichter van Rotterdam) en Jiske Foppe (oprichter van stichting De Zoek naar Schittering), in een ontwerp van Kamiel Verschuren. Fotograaf: Sanne Donders. Omslagontwerp: Elgar Snelders.

Lees verder

Online lezing in de reeks ‘Lichtpuntjes van het Nederlands’ van de Taalunie

De 40-jarige Taalunie trakteerde eind 2020 alle Nederlandstaligen in de wereld op tien online lunchlezingen over het Nederlands, in de reeks ‘Lichtpuntjes van het Nederlands’. Marc van Oostendorp was de gastheer en ik mocht de reeks openen met een lezing over ‘Poëzie buiten het boek’. Je kunt de opname (30 minuten) hieronder terugkijken: