Tagarchief: jeroen dera

Artikel in Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde

Samen met Sander Bax, Jeroen Dera en Anne Oerlemans publiceerde ik het artikel “Het literaire veld als schema. Actuele kanttekeningen bij een dominant model in de neerlandistiek” in Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde (138.2, 2022, p. 164-180).

Lees het artikel hier online (open access).

Collega Gaston Franssen schreef een uitgebreide, kritische, genuanceerde en opbouwende reactie op ons artikel in hetzelfde tijdschrift (lees dat artikel hier, ook open access).

De inleiding van ons artikel gaat als volgt:

In 2021 was het vijftien jaar geleden dat  (2006) verscheen, het boek waarin de Groningse modern letterkundige Gillis J. Dorleijn en de Tilburgse cultuursocioloog Kees van Rees een weerslag gaven van het door nwo gefinancierde onderzoek dat sinds de jaren negentig had plaatsgevonden binnen het aandachtsgebied ‘Literatuuropvattingen in het perspectief van het literaire veld’. Het project en allerlei uitvloeisels daarvan hebben een grote invloed gehad op de letterkundige neerlandistiek. Toen hoogleraren moderne Nederlandse letterkunde Jos Joosten en Thomas Vaessens in 2004 de balans van het vak opmaakten, stelden ze vast dat de Franse socioloog Pierre Bourdieu, wiens veldtheorie een sterke invloed heeft gehad op de ‘institutionele literatuursociologie’ die in  centraal staat, veruit de vaakst geciteerde theoreticus was binnen de letterkundige neerlandistiek (Joosten & Vaessens 2004).

In de jaren sinds het verschijnen van het boek is er veel veranderd in de literatuur, zowel in de literaire infrastructuur als in de neerlandistiek. Dat roept de vraag op in hoeverre de inzichten uit  (nog) adequaat zijn om de ontwikkelingen rond de literaire infrastructuur te kunnen analyseren, duiden en begrijpen. In deze beschouwing bekijken wij wat de consequenties van die ontwikkelingen zijn voor de manier waarop het door Dorleijn en Van Rees gepresenteerde schema van het literaire veld aan het eind van de twintigste eeuw (zie Figuur 1) de literaire infrastructuur weergeeft. Nadat we dit schema uitvoeriger hebben geïntroduceerd, staan we in eerste instantie stil bij de vraag welke fenomenen erin ontbreken, zowel vanuit contemporain als historisch perspectief. Vervolgens signaleren we – vanuit onze eigen standplaatsgebondenheid – dat het schema, zoals dat in  wordt voorgesteld en uitgewerkt, een minder objectieve weergave van de literaire infrastructuur is dan Dorleijn en Van Rees het doen voorkomen. Zo is het schema niet verfijnd genoeg om de complexiteit van de literaire infrastructuur te analyseren en daarmee homogeniserend van aard. Ook lijkt het schema vanuit een top-downperspectief op de literaire infrastructuur tot stand gekomen.

We vinden het van belang deze discussie te openen en onze kanttekeningen te publiceren, omdat er in het vakgebied een overkoepelende tekst ontbreekt waarin het schema van Dorleijn en Van Rees vanuit een actueel perspectief tegen het licht wordt gehouden.In die zin hopen we dat deze bijdrage van pas komt in het onderwijs aan studenten Nederlandse literatuur op bachelor- en masterniveau en leraren Nederlands in opleiding.

Lees het volledige artikel hier.

Opname college over ervaringsgericht poëzieonderwijs door Jeroen Dera en mij tijdens de Dag van het Literatuuronderwijs

Op 24 november 2020 gaf ik samen met Jeroen Dera (Radboud Universiteit Nijmegen) een online college tijdens de Dag van het Literatuuronderwijs, georganiseerd door Passionate Bulkboek. Ons college ging over ervaringsgericht poëzieonderwijs en dit was de beschrijving:

Taaldocenten vinden poëzie traditioneel een lastig onderwerp om te doceren. Leerlingen associëren gedichten namelijk al snel met ingewikkelde cryptogrammen voor een zeer select gezelschap. In dit hoorcollege houden twee universitair docenten een pleidooi voor een ander type poëzieonderwijs, namelijk een didactiek die de leeservaringen van leerlingen centraal stelt en hen activeert het gedicht in de wereld te plaatsen. Niet wat de dichter ‘bedoelt’ staat centraal, maar wat het gedicht aan emoties, ideeën en handelingen oproept. Aan het eind van het college beschikt u over een stappenplan waarmee u een gedicht op die manier in de les kunt behandelen.

Je kunt de opname van de workshop (60 minuten lang) hieronder terugkijken:

Tweede deel in de poëzie-doe-boeken-reeks ‘woorden temmen’ is verschenen

Op vrijdag 11 september 2020 vond bij boekhandel Donner in Rotterdam de boekpresentatie plaats van de nieuwe bundel van Charlotte Van den Broeck en Jeroen Dera in de reeks woorden temmen: van kop tot teen met Charlotte Van den Broeck en Jeroen Dera. Van den Broeck en Dera zijn ervan overtuigd dat je poëzie niet alleen met je hoofd, maar met je hele lichaam leest, met al je zintuigen en sensaties. Dat lichamelijke hebben ze heel letterlijk genomen: ieder gedicht in hun poëzie-doe-boek is gekoppeld aan een lichaamsdeel. Zo hoort ‘Graag verlossing’ van Gerda Blees bij de ogen, ‘de rivier’ van Lucebert bij de tong, ‘rib’ van Radna Fabias bij de rib en ‘Als het je overkomt’ van Marieke Lucas Rijneveld bij de knie. Aan de hand van inspirerende lees-, denk-, doe- en schrijfinvalshoeken ga je op poëtische avontuur.

Lees verder

Nieuwe publicatie: poëzie-doe-boek woorden temmen

woorden temmen 1 door Annelies Vermeulen - allihoppa.nl

Foto: Annelies Vermeulen / allihoppa.nl

woorden temmen 2 door Annelies Vermeulen - allihoppa.nl

Foto: Annelies Vermeulen / allihoppa.nl

 

Veel mensen zouden meer poëzie willen lezen en schrijven, maar weten niet goed waar te beginnen.

 

 

 

 

In ons nieuwste boek, woorden temmen. 24 uur in het licht van Kila&Babsie, nodigen we je uit om op toegankelijke wijze met gedichten aan de slag te gaan.

 

Dichtersduo Kila&Babsie (Kila van der Starre en Babette Zijlstra)

Dichtersduo Kila&Babsie (Kila van der Starre en Babette Zijlstra)

 

 

Voor het poëzie-doe-boek kozen we onze 24 lievelingsgedichten uit. Ieder gedicht koppelden we aan een tijdstip en een locatie, zodat je altijd en overal met poëzie bezig kunt zijn.

 

 

Lees verder

Dichters van het nieuwe millennium: evenementen en recensies

Het boek Dichters van het nieuwe millennium. Nederlandse en Vlaamse poëzie in de 21e eeuw is juni 2016 verschenen bij Uitgeverij Vantilt. Hoera! Samen met Jeroen Dera en Sarah Posman heb ik het boek samengesteld, geredigeerd en ingeleid. We vroegen 24 literatuurwetenschappers om ieder een hoofdstuk te schrijven over één Nederlandstalige dichter die in of na het jaar 2000 debuteerde.

9789460042669_dichters-van-het-nieuwe-millennium1-1024x918

 

Hieronder vind je meer informatie over het boek, de evenementen rond het boek en de recensies over het boek.

Lees verder

Aankondiging Dichters van het nieuwe millennium

Samen met Jeroen Dera en Sarah Posman ben ik al een tijd met veel plezier en interesse bezig met de redactie van een boek over Nederlandstalige poëzie in de 21e eeuw. We hebben 24 academici gevraagd om een hoofdstuk te schrijven over een dichter die in of na het jaar 2000 gedebuteerd is in Nederland of Vlaanderen. (Zelf schreef ik voor het boek een hoofdstuk over de poëzie van Lieke Marsman.)

Uitgeverij Vantilt in Nijmegen zal het boek, als alles gaat zoals gepland, aankomende zomer publiceren (waarschijnlijk juni 2016). Deze week hebben ze het boek aangekondigd op hun website. Hoera!

9789460042669_dichters-van-het-nieuwe-millennium1-1024x918

Dit is de aankondigingstekst:

De poëzie leeft in de 21e eeuw volop. In Nederland en Vlaanderen kun je iedere week verschillende poëzie-evenementen bezoeken, de jaarlijkse Gedichtendag is uitgebreid tot een Poëzieweek en zonder stads- of dorpsdichter is een gemeente niet langer compleet. Maar wie bevolken eigenlijk dit dynamische poëzielandschap? In Dichters van het nieuwe millennium maakt de lezer kennis met 24 uiteenlopende dichters uit Nederland en Vlaanderen die in 2000 of later debuteerden. Welke wereld scheppen zij, hoe verhouden ze zich tot de taal en op welke manier geven ze hun dichterschap vorm? Of het nu gaat om voormalig Dichter des Vaderlands Ramsey Nasr of jong talent Maarten van der Graaff, om het absurdisme van Delphine Lecompte of de witte fuckende konijnen van Els Moors, om het teksttheater van Tjitske Jansen of het retorische spel van Geert Buelens: de actuele Nederlandstalige poëzie wil de wereld in.

Dit boek toont liefhebbers hoe ze de poëzie van vandaag kunnen lezen: in 24 hoofdstukken gaan literatuurwetenschappers in op de thema’s en vormkwesties die de oeuvres van de dichters van het nieuwe millennium kenmerken. De beschouwingen gaan vergezeld van telkens één gedicht, zodat lezers worden aangespoord mee te analyseren.

Hier kan je het boek alvast bestellen.

Onderzoek naar ‘poëzie buiten het boek’

CLICK HERE FOR ENGLISH

Kila van der Starre geeft een lezing in Perdu in Amsterdam in 2020. Foto: Annelies Verhelst.

Ik ben dr. Kila van der Starre, neerlandicus in dienst van de Universiteit Utrecht als Universitair Docent en werkzaam als freelance academicus en poëziecriticus.

In 2023 was ik voorzitter van de P.C. Hooftprijs 2024 voor poëzie, die ik samen met mijn medejuryleden toekende aan Astrid Lampe. Klik hier voor meer informatie.

Heb je interesse in een lezing, workshop, gastcollege, adviesgesprek, recensie of essay over poëzie in het algemeen of ‘poëzie buiten het boek’ (en/of poëzieonderwijs) in het bijzonder? Of ben je op zoek naar een presentator, moderator of interviewer? Contacteer me via deze pagina.

Foto door Annelies Verhelst (https://anneliesverhelst.com/).

Op vrijdag 12 februari 2021 verdedigde ik mijn proefschrift Poëzie buiten het boek. De circulatie en het gebruik van poëzie aan de Universiteit Utrecht (Moderne Nederlandse Letterkunde). Lees hier alles over mijn proefschrift en verdediging.

Mijn proefschrift kreeg de volgende prijzen toegekend:

Mijn artikel ‘A Media-Specific Analysis of Candlelight Poetry on the Radio. The World’s Longest-running Radio Poetry Show’ dat ik in december 2022 publiceerde in Journal of Radio & Audio Media kreeg de OSL Award 2023 voor ‘Best Peer-Reviewed Article’ toegekend. Het artikel is open access (klik hier).

Het proefschrift van Kila van der Starre is beschikbaar als gratis e-boek. Fotograaf: Sanne Donders. Omslagontwerp: Elgar Snelders.

In mijn onderzoek richt ik mij op het gebruik en de betekenis van poëzie in het alledaags leven. Ik ben geïnteresseerd in de manier waarop mensen poëzie gebruiken en laten circuleren buiten het boek. De zes casussen in mijn proefschrift zijn poëzie in de openbare ruimte (straatpoëzie), op social media (Instagrampoëzie), op lichamen (poëzietatoeages), in kranten (poëzie in rouwadvertenties), op gebruiksvoorwerpen (poëzieproducten van Plint) en op de radio (Candlelightpoëzie). Daarnaast heb ik gepubliceerd over poëzie op het podium (o.a. poetry slam), virale poëzie (o.a. poëzie op YouTube) en poëzieonderwijs.

Kila van der Starre geeft college aan middelbare scholieren tijdens De Inktaap 2019 in Rotterdam. Foto: Marco De Swart.

Op deze website is informatie te vinden over mij, mijn publicaties, mijn lezingen en andere poëziegerelateerde activiteiten. Ook post ik af en toe iets over de vorderingen van mijn onderzoek (zie hieronder).

.

.

.

.

.

Beschikbare (boek)publicaties:

Hier kun je informatie vinden over mijn proefschrift Poëzie buiten het boek. De circulatie en het gebruik van poëzie (2021).

.

.

.

Hier kun je meer lezen over de twee onderzoeksrapporten in de reeks Ongelijk maar eerlijk (Deel 1: maart 2021; Deel 2: mei 2022) die ik schreef in opdracht van het Overleg Literaire Organisatoren, Vlaams-Nederlands huis deBuren, de Vlaamse Auteursvereniging en Literatuur Vlaanderen.

.

9789460042669_dichters-van-het-nieuwe-millennium1-1024x918

Hier kun je meer lezen over het boek Dichters van het nieuwe millennium (2016), dat ik met Jeroen Dera en Sarah Posman samenstelde.

.

.

onderzoeksrapport cover

Hier kun je meer lezen over het onderzoeksrapport Poëzie in Nederland (2017), dat ik in samenwerking met Stichting Lezen en het Nederlands Letterenfonds publiceerde.

.

.

straatpoeziekaart

Hier kun je meer lezen over de website www.straatpoezie.nl, die ik begin 2017 lanceerde. Hier vind je een blogpost van mij toen het 2000ste gedicht werd aangemeld.

.

.

woorden temmen81

Hier kun je meer lezen over het poëzie-doe-boek woorden temmen. 24 uur in het licht van Kila&Babsie (2018), dat ik samen met Babette Zijlstra publiceerde.

.

.

Hier kun je meer lezen over het themanummer van Spiegel der Letteren over ‘buiten het boek’ (nummer 59.2/3, verschenen in 2018) dat ik met Samuel Mareel samenstelde en inleidde.

.

.

Contact:

Heb je een vraag, een opmerking of een tip (bijvoorbeeld een interessant voorbeeld van poëzie buiten het boek)? Mail me gerust.