Uitgelicht bericht

Onderzoek naar ‘poëzie buiten het boek’

CLICK HERE FOR ENGLISH

Kila van der Starre geeft een lezing in Perdu in Amsterdam in 2020. Foto: Annelies Verhelst.

Ik ben dr. Kila van der Starre, literatuurwetenschapper en neerlandicus in dienst van de Universiteit Utrecht en werkzaam als freelance academicus en poëziecriticus.

Heb je interesse in een lezing, workshop, gastcollege, adviesgesprek, recensie of essay over poëzie in het algemeen of ‘poëzie buiten het boek’ (en/of poëzieonderwijs) in het bijzonder? Of ben je op zoek naar een presentator, moderator of interviewer? Contacteer me via deze pagina.

Op vrijdag 12 februari 2021 verdedigde ik mijn proefschrift Poëzie buiten het boek. De circulatie en het gebruik van poëzie aan de Universiteit Utrecht (Moderne Nederlandse Letterkunde). Lees hier alles over mijn proefschrift en verdediging.

Mijn proefschrift kreeg de volgende prijzen toegekend:

Klik hier voor meer informatie over mijn oproep om persoonlijke verhalen over straatgedichten in te sturen voor mijn volgende boek.

Het proefschrift van Kila van der Starre is beschikbaar als gratis e-boek. Fotograaf: Sanne Donders. Omslagontwerp: Elgar Snelders.

Mijn PhD werd ondersteund door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Prof. dr. Geert Buelens (UU), dr. Laurens Ham (UU) en dr. Yves T’Sjoen (UGent) waren mijn promotor en copromotoren.

In mijn onderzoek richt ik mij op het gebruik en de betekenis van poëzie in het alledaags leven. Ik ben geïnteresseerd in de manier waarop mensen poëzie gebruiken en laten circuleren buiten het boek. De zes casussen in mijn proefschrift zijn poëzie in de openbare ruimte (straatpoëzie), op social media (Instagrampoëzie), op lichamen (poëzietatoeages), in kranten (poëzie in rouwadvertenties), op gebruiksvoorwerpen (poëzieproducten van Plint) en op de radio (Candlelightpoëzie). Daarnaast heb ik gepubliceerd over poëzie op het podium (o.a. poetry slam), virale poëzie (o.a. poëzie op YouTube) en poëzieonderwijs.

Kila van der Starre geeft college aan middelbare scholieren tijdens De Inktaap 2019 in Rotterdam. Foto: Marco De Swart.

Op deze website is informatie te vinden over mij, mijn onderzoek, mijn publicaties, mijn lezingen en andere poëziegerelateerde activiteiten. Ook post ik af en toe iets over de vorderingen van mijn onderzoek (zie hieronder).

Aankomende lezingen en workshops:

  • Zondag 15 mei 2022 geef ik van 14:00 tot 16:30 uur een workshop poëzie lezen en schrijven in De Lindenberg in Nijmegen. Meer info.
  • Zaterdag 21 mei 2022 geef ik een lezing in Antwerpen tijdens het congres Het Schoolvak Nederlands. Meer info.
  • Donderdag 9 juni 2022 leid ik een straatpoëziefietstocht door Utrecht voor studiestichting Awater (besloten bijeenkomst).
  • Donderdag 16 juni 2022 verzorg ik een lezing in de Openbare Bibliotheek in Amsterdam tijdens het Jong Bibliotheek Netwerk Congres.
  • Donderdag 16 juni 2022 ben ik tussen 17 en 18 uur inleider, host en interviewer tijdens de Abraham Kuyper Lezing van Babs Gons aan de Vrije Universiteit in Amsterdam.
  • Donderdag 7 juli geef ik een workshop tijdens een conferentie van LanguageOne in Den Haag voor alle locatieleiders en docenten van hun scholen in het buitenland.
  • Woensdag 21 september geef ik een online workshop over poëzie en media voor leraren, in een nascholingsreeks van de Radboud Universiteit Nijmegen, in samenwerking met Jeroen Dera en Aafje de Roest. Op 7 september, 5 oktober en 19 oktober zijn de andere online workshops in de reeks.
  • Vrijdag 18 november 2022 geef ik een lezing en een workshop over straatpoëzie in Bibliotheek Nieuw Waldeck in Den Haag.

Beschikbare (boek)publicaties:

 

Hier kun je informatie vinden over mijn proefschrift Poëzie buiten het boek. De circulatie en het gebruik van poëzie (2021).

 

 

9789460042669_dichters-van-het-nieuwe-millennium1-1024x918

 

Hier kun je meer lezen over het boek Dichters van het nieuwe millennium (2016), dat ik met Jeroen Dera en Sarah Posman samenstelde.

 

onderzoeksrapport cover

 

Hier kun je meer lezen over het onderzoeksrapport Poëzie in Nederland (2017), dat ik in samenwerking met Stichting Lezen en het Nederlands Letterenfonds publiceerde.

 

straatpoeziekaart

 

Hier kun je meer lezen over de website www.straatpoezie.nl, die ik begin 2017 lanceerde. Hier vind je een blogpost van mij toen het 2000ste gedicht werd aangemeld.

 

woorden temmen81

 

Hier kun je meer lezen over het poëzie-doe-boek woorden temmen. 24 uur in het licht van Kila&Babsie (2018), dat ik samen met Babette Zijlstra publiceerde.

 

 

Hier kun je meer lezen over het themanummer van Spiegel der Letteren over ‘buiten het boek’ (nummer 59.2/3, verschenen in 2018) dat ik met Samuel Mareel samenstelde en inleidde.

 

Contact:

Heb je een vraag, een opmerking of een tip (bijvoorbeeld een interessant voorbeeld van poëzie buiten het boek)? Mail me gerust.

Toekenning Praemium Erasmianum Dissertatieprijs 2022

Hoera, hoera! Mijn proefschrift Poëzie buiten het boek. De circulatie en het gebruik van poëzie (2021) heeft de Praemium Erasmianum Dissertaties 2022 toegekend gekregen!

Dit jaar zijn door de selectiecommissie uit de negenendertig nominaties vijf winnende proefschriften geselecteerd. Sinds 1988 kent de Stichting Praemium Erasmianum jaarlijks Dissertatieprijzen toe voor bijzondere dissertaties op het gebied van de Geesteswetenschappen, de Sociale wetenschappen en de Rechtsgeleerdheid. De Dissertatieprijs bestaat uit een bedrag van € 3.000 en een oorkonde. Maximaal vijf prijzen worden toegekend aan jonge onderzoekers in de geesteswetenschappen en de sociale wetenschappen die een proefschrift van bijzonder hoge kwaliteit hebben verdedigd aan een Nederlandse universiteit. Aan de betreffende faculteiten wordt gevraagd kandidaten te nomineren.

De feestelijke uitreiking vindt op 7 juni 2022 plaats in de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen in Amsterdam.

Klik hier voor meer informatie.

Mijn felicitaties gaan uit naar de andere vier winnaars:

Artikel in tijdschrift Nederlandse letterkunde

Nina Geerdink en Marieke Winkler stelden een geweldig themanummer samen voor het tijdschrift Nederlandse letterkunde. Ze vroegen neerlandici het allereerste nummer van dat blad uit 1996 te bekijken en te reflecteren op de ontwikkelingen in ons vakgebied sindsdien.

Ik schreef een artikel over 25 jaar neerlandistisch poëzieonderzoek, op basis van een artikel van Wiljan van den Akker en Gilllis Dorleijn uit dat allereerste nummer.

Hieronder is de Engelstalige abstract van mijn bijdrage te vinden. Het artikel is Nederlandstalig en via deze link voor iedereen toeganklijk tot 1 juni 2022, net als alle andere artikelen uit het nummer.

The very first article of the very first edition of Nederlandse letterkunde in 1996 was an article on poetry. Wiljan van den Akker and Gillis Dorleijn presented an empirical study in which they counted the number of poems that were published in magazines and the number of poetry books that were published in the Netherlands, between 1901 and 1940, by Dutch language poets who were alive at the time. They claim this method enabled them to research the complete production of poetry in that period. However, their choices concerning method and corpus excluded certain types of poetry based on gender, genre, medium and degree of autonomy. Since the publication of their article in 1996, several developments concerning poetry research in the Dutch language area have resulted in a shift from a top-down, book-centric, exclusive and autonomous perspective on poetry, to a bottom-up, media-wide, inclusive and heteronomous perspective on poetry.

Gesprek in het Duits met Christoph Wenzel

Het blijft bijzonder om je eigen woorden terug te lezen in een taal die je niet of niet goed beheerst! Dichter en redacteur Christoph Wenzel en ik gingen schriftelijk met elkaar in gesprek in het Nederlands/Duits/Engels over poëzie in de openbare ruimte. Vervolgens zorgde vertaler en letterkundige Stefan Wieczorek ervoor dat de dialoog in het Duits verscheen in een prachtige uitgave rond het kunstproject SAISONALE in het Kunsthaus Kloster Gravenhorst, dat ligt tussen de Nederlands-Duitse grens en Osnabrück (meer informatie).

Zeer veel dank aan Christoph en Stefan, die overigens in 2016 samen de bloemlezing Polderpoesie. Junge Lyrik aus Flandern und den Niederlanden uitbrachten (meer informatie).

Shortlist Boekmandissertatieprijs 2022

Samen met dr. Angela Bartholomew en dr. Yosha Wijngaarden sta ik op de shortlist van de Boekmandissertatieprijs 2022! Hoera!

De Boekmandissertatieprijs

De Boekmandissertatieprijs wordt iedere drie jaar toegekend aan het beste Nederlandse promotieonderzoek over kunst, cultuur en maatschappij. De prijs bestaat uit een geldbedrag van €10.000,- en is bedoeld om recente resultaten van wetenschappelijk onderzoek over kunst, cultuur en maatschappij onder een breed publiek bekend te maken. Daartoe besteedt het tijdschrift Boekman het jaar volgend op de uitreiking aandacht aan het onderwerp van de winnende dissertatie.

De finalisten

  • Angela Bartholomew (Vrije Universiteit Amsterdam), Disruptive attitudes : artists counter the art of exhibiting in the Low Countries (1985-1991).
  • Kila van der Starre (Universiteit Utrecht), Poëzie buiten het boek : de circulatie en het gebruik van poëzie.
  • Yosha Wijngaarden (Erasmus Universiteit Rotterdam), Spaces of co-working : situating innovation in the creative industries.

Hier kun je korte video’s bekijken over de genomineerde proefschriften.

SEO-specialist Arjan Jonker toetste mijn onderzoeksresultaten aan de hand van een Googlezoekwoordenanalyse

Dit is toch weer zó te gek! Arjan Jonker, een SEO-specialist, beluisterde de podcastaflevering van ‘Camping de Vrijheid’ van Ingmar Heytze en John Jansen van Galen waarin ik te gast was, downloadde mijn proefschrift, raakte geïnspireerd en besloot enkele van mijn onderzoeksresultaten te toetsen aan de hand van Googlezoekwoordenanalyses.

Het resultaat bestaat uit een blogpost met fascinerende grafieken, opvallende conclusies en tussenkopjes zoals “Hoe ik weet dat de Raad van Cultuur en Kila van der Starre gelijk hebben”. Hahaha! Zijn artikel toverde een lach op mijn gezicht!

Wil je weten hoeveel mensen per jaar online zoeken naar gedichten, welke onderwerpen mensen daarbij willen vinden, of mensen vaker Googlen naar gedichten voor een uitvaart, geboorte of huwelijk, hoe het zit met gender en zoekopdrachten rond gedichten, of mensen vaker zoeken naar gedichten over vriendschap of over liefde, op welke momenten in het jaar welke poëziethema’s populair zijn en waarom ik denk dat literair voetbaltijdschrift Hard gras deze resultaten ook interessant zal vinden? Klik dan hier.

Oproep: ben of ken jij iemand met een persoonlijk verhaal over een straatgedicht?

Voor een boek van mij dat volgend jaar zal verschijnen bij Ambo|Anthos uitgevers zoek ik bijzondere verhalen over straatpoëzie in Nederland en Vlaanderen.

Dus, woon jij tegenover een muurgedicht en heb je een speciale band opgebouwd met die woorden? Fiets jij iedere dag langs een straatgedicht dat je ondertussen uit je hoofd kent? Kijk jij altijd uit naar het herlezen van een gedicht dat te lezen is in een stationshal, op het raam van school, in de tegels van een stoep, op een schutting, of ergens anders? Of heb je een ander soort verhaal over een straatgedicht in Nederland of Vlaanderen?

Stuur dan hier jouw verhaal (mag ook anoniem) in en misschien staat het volgend jaar wel in mijn boek!

Een straatgedicht van K. Schippers in Boxtel. Foto: Straatpoezie.nl

Podcastaflevering: ik interviewde Babs Gons en Seckou Ouologuem over spoken word

Ik maakte voor de tweede keer in mijn leven een podcastaflevering. Dit keer in opdracht van De Reactor in samenwerking met het tijdschrift Deus Ex Machina, over spoken word.

Ik ging in gesprek met ‘the founding mother and father’ van spoken word in Nederland en Vlaanderen, te weten schrijver, performer, host en docent Babs Gons en Seckou Ouologuem, stadsdichter van Antwerpen.

De aflevering is hier te vinden.

Een geschreven versie van het interview werkte ik uit voor het themanummer van Deus Ex Machina over ‘Uitgesproken’ (DEM 179).

Mijn straatpoëziewandeling en -fietstocht in gratis app VERS

[For English, please see below.]

Op uitnodiging van Mira Van Kuijeren en Ramon Verberne en met dank aan een subsidie van de gemeente Utrecht, zijn mijn straatpoëziewandeling en straatpoëziefietstocht te volgen in de gratis app VERS.

De poëzie-app VERS is gemaakt door Stichting Interactive Culture (oftewel Mira en Ramon) en bevat heel veel poëzielocaties. Nu zijn ook mijn straatpoëziewandelroute en -fietsroute aan de app toegevoegd. Mét de straatgedichten die je tegenkomt en toelichting door mij ingesproken in audiovorm, in het Nederlands en Engels. Daarmee kan iedereen die dat wil – ook in Coronatijden – de Utrechtse straatpoëzie bewonderen en mijn weetjes over die gedichten en poëzie buiten het boek erbij horen.

Enkele tips:

Lees verder →